معرفت فلسفی و ایمان از منظر شیخ شبستری
نویسنده
چکیده مقاله:
یکی از موضوعات اساسی در شناخت حقیقت ایمان، تبیین چگونگی علم و معرفتی است که شایستگی مبنا یا مقوّم بودن برای ایمان به خدا و سایر متعلَّقات ایمان دینی را دارا است. هدف این نوشتار بررسی نسبتِ میان معرفت فلسفی و ایمان و عدم کفایت این دو نوع معرفت در مقایسه با معرفت شهودی، در تحقق و کمال ایمان حقیقی از منظر شبستری است که با استناد به آثار او بهویژه منظومهی معروف گلشن راز، انجام میگیرد. در این پژوهش دلایل نارساییها و محدودیتهای معرفت فلسفی در ارائهی معرفتی تام و ایجابی از خدا، که مبنا یا مقوّم ایمانی شاهدانه به او است، و تفاوت میان معرفت بسیط و مرکّب، و مفهوم دقیق ایمان از منظر این عارف بررسی میشود. سپس ساحتهای فراسوی ایمان و کفر، یعنی منزل فنا و سکر و دلال، از منظر وی، مورد کنکاش قرار میگیرد. نتیجهای که از این بررسی به دست میآید، این است که ایمان حقیقی و شاهدانه، تنها از راه معرفت شهودی و طریقهی تصفیه و تزکیهی نفس امکانپذیر است و با سلوک در این طریقه است که عقل از شکوک و اوهام و خودخواهیها و شوائب خیال و وهم رها میشود.
منابع مشابه
راههای دستیابی به معرفت حقیقی از دیدگاه شیخ محمود شبستری
شیخ محمود شبستری، عارف شاعر و اندیشمند بزرگ سدة هشتم هجری در آثار خویش، راههای دستیابی به معرفت یقینی را عقل و نقل و ذوق (کشف و اشراق) میداند. وی میکوشد منقولات دینی را با استدلالهای اهل فلسفه و با ذوقیات اندیشمندان اشراقی درهم آمیزد و رسالت یک فیلسوف مسلمان و عارف و اندیشمند اشراقی را ایفا کند. شبستری همچون غزّالی معتقد است، ورای عقل نظری، انسان را طوری و طریقی دیگر هست که به آن طور،...
متن کاملمعرفت شهودی و استدلالی در گلشن راز شیخ محمود شبستری
از جمله مسایل و مباحثی که از ابتدای ادب عرفانی- اسلامی فارسی به عنوان امّهات مسایل عرفانی در امّهات متون عرفانی- نظم و نثر- در صدر تمامی مسایل قرار گرفته و درجای جای مثنوی عرفانی گلشن راز شیخ محمود شبستری ، از آغاز تا پایان آن خودنمایی میکند، مبحث معرفت و شناخت و تفکّر جهت دست یافتن به گوهر حقیقت و عشق است. بر اساس نظر و عقیدهی عرفایی از جمله محیالدّین ابن عربی که طُرُق رسیدن به شناخت و معرفت حق و...
متن کاملابتنای ایمان دینی بر معرفت عقلی از منظر غزالی
نحوه رابطه ایمان با دلیل عقلی از مسائل مهم فلسفه دین است. غزالی به منزله منتقد جدی فلسفه و کلام، از سویی علم کلام را حرام و عموم مردم را از ورود به این علم نهی میکند و از سوی دیگر انتقادات جدی بر کسانی دارد که سعی دارند ایمان دینی را بر پایههای دلایل کلامی و عقلی استوار کنند. وی ایمان مبتنی بر دلیل عقلی را در معرض شبهات و به همین دلیل زوالپذیر و ایمان عوام را راسختر از ایمان مبتنی بر دلایل ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 15 شماره 55
صفحات 113- 132
تاریخ انتشار 2015-08-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023